|
|
ਵਿਗਿਆਨ
ਪ੍ਰਸਾਰ |
ਜੇਮਜ਼ ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ
ਸ਼ਿੰਦਰ ਮਾਹਲ, ਗੁਰੀ ਵਾਲੀਆ |
|
|
|
ਸੰਸਾਰ
ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ "ਨਿਊਟਨ ਅਤੇ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਜੇਮਜ਼
ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਇਕੱਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ।" ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਸੰਸਾਰ ਦੇ
ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ
ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖੋਜ ਲਈ ਉਸਦੇ ਕਰਜ਼ਦਾਰ ਹਾਂ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ: ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ (ਬਿਜਲੀ +
ਚੁੰਬਕ) ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਵਜੋਂ
ਬਣਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲ਼ੀ। ਉਸਨੇ ਗਣਿਤ, ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ
ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਬਾਰੇ
ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਐਲਬਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ: "ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੁੱਗ ਖਤਮ ਹੋਇਆ
ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਜੇਮਜ਼ ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।"
"ਸਾਪੇਖਤਾ ਦਾ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੇ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ
ਹੈ।" "ਜੇਮਜ਼ ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈਲ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਬਦਲ
ਦਿੱਤਾ।" ਜਦੋਂ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੀ ਉਹ
ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: "ਨਹੀਂ, ਮੈਂ
ਮੈਕਸਵੈਲ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹਾਂ !" ਸਕੌਸ਼ੀ ਗਿਆਨ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਜਰਮਨ
ਦਰਸ਼ਨਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਚਵਾਦ, ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਗਣਿਤ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ,
ਵਿਕਟੋਰੀਅਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਬਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ
ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਾਕਿਰਤਕ ਦਰਸ਼ਨ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੀ: ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਣਿਤ, ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ,
ਅਧਿਆਤਮਵਾਦ, ਤਰਕ, ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਬੌਧਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ,
ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਜਾਵਟੀ ਕਲਾ, ਕੁਦਰਤੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਨਿੱਜੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਬਿਜਲਈ
ਅਤੇ ਜੰਤਰਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਰਥਿਕਤਾ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ
ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨ ਆਦਿ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੇ
ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ 'ਤੇ ਸੰਖੇਪ ਝਾਤ ਪਾਵਾਂਗੇ।
ਸ਼ੁਰੂ 'ਚ ਇਹ ਜਿਕਰਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਨੇ ਵੀ
ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੇ ਪੜਦਾਦਾ ਨੇ ਡੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ
'ਹਰਮਨ ਬੋਰਹਾਵੇ' ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਡਾਕਟਰੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੇ
ਤਰਜਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਚਾਚਾ ਉਸ ਵਫ਼ਦ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਅਨੁਭਵਿਕ
'ਭਾਰ' ਅਤੇ 'ਮਾਪ' ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜੇਮਜ਼ ਦਾ ਪਿਤਾ ਜੌਹਨ ਕਲਾਰਕ
ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਮਾਲਕ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ
ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਵਕੀਲ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਛਾਪਾ (ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ) ਮਸ਼ੀਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ।
ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ 'ਰਾਇਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ ਐਡਿਨਬਰ੍ਹਾ' ਅਤੇ 'ਰਾਇਲ ਸਕਾਟਿਸ਼
ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ ਆਰਟਸ' ਦੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਲ਼ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜੇਮਜ਼
ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈੱਲ (1831-1879) ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ
ਸੀ। ਉਹ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਜਲ-ਚੁੰਭਕੀ
(ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ) ਤਰੰਗਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਭੌਤਿਕਵਿਗਿਆਨ, ਗਣਿਤ, ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ
ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਧੁਨਿਕ
ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦਾ ਜਨਮ
ਐਡਿਨਬਰ੍ਹਾ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 13 ਜੂਨ,1831 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਾ ਵਿਖੇ, ਜੌਹਨ ਕਲਾਰਕ
ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੇ ਇੰਡੀਆ ਸਟ੍ਰੀਟ ਦੇ 14 ਨੰਬਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਘਰ ਹੁਣ 'ਜੇਮਜ਼
ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈਲ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ' ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਅਮੀਰ
ਬਾਪ ਮਿਡਲਬੀ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਕੀਲ (ਐਡਵੋਕੇਟ) ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਕੇਅ
ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਪੇਟ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ਼ 6 ਦਸੰਬਰ 1839 ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਈ। ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ
ਵੇਲੇ ਜੇਮਜ਼ ਸਿਰਫ 8 ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਇਸ ਸਦਮੇ ਨੇ ਗਹਿਰਾ ਅਸਰ
ਪਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਉਲਾਦ ਸੀ। ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ
ਬਾਦ ਉਹ ਆਪਣੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ 'ਜੇਮੀਮਾ ਵੇਡਰਬਰਨ' ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ, ਜਿਸਨੇ ਗਲਾਸਗੋ
ਤੋਂ 'ਵਿਲੀਅਮ ਥਾਮਸਨ' (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 'ਲਾਰਡ ਕੇਲਵਿਨ') ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਗਣਿਤ ਵਿਗਿਆਨੀ
'ਹਿਊ ਬਲੈਕਬਰਨ' ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ, ਜੇਮੀਮਾ ਰਸਕਿਨ,
ਪਾਣੀਰੰਗਾਂ ਦੀ ਸਫਲ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਟੋਰੀਅਨ ਚਿੱਤਰ ਕਲਾ 'ਚ ਮਾਹਰ ਸੀ।
'ਮਿਲੇਸ' ਅਤੇ 'ਲੈਂਡਸੀਅਰ' ਵਰਗੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦਾ ਕੰਮ
ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੇਮਜ਼ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਅਮੀਰ
ਸਮਾਜਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਬੌਧਿਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਧਰਮ
ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ। ਮੈਕਸਵੈਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਚਾਚੀ 'ਜੇਨ' ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ,
ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ
ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਕੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ
ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਹਿਮਾ ਕੀਤੀ
ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ਅਤੇ ਅਸਲ ਨਮੂਨਿਆਂ, ਔਜਾਰਾਂ ਅਤੇ
ਰਸਾਇਣਾਂ ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਹੇਰਫੇਰ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ 'ਤੇ
ਅਧਾਰਤ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਸਮੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ
ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਘਰ ਵੱਲ
ਖਿੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਮੈਕਸਵੈੱਲ, ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਅਤੇ
ਮਕੈਨੀਕਲ ਮਾਡਲਾਂ ਵੱਲ੍ਹ ਆਕਰਸ਼ਤ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ 14 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ
ਅੰਡਾਕਾਰ ਵਕਰ ਅਤੇ ਅੰਡਾਕਾਰ ਦੇ ਗਣਿਤ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਪੱਤਰ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਪਿੰਨ ਅਤੇ ਧਾਗੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੈਕਸਵੈੱਲ
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਲਿਖਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ
ਧਾਰਨਾ ਦਾ ਗਣਿਤ, ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਗਤਿਕ ਸਿਧਾਂਤ, 'ਭੂਆਂਟਣਾ ਲਾਟੂ' ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ,
ਸਾਬਣ ਦੇ ਬੁਲਬਲੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 10 ਸਾਲ
ਦੀ ਅੱਲੜ ਵਰੇਸੇ ਹੀ ਉਹ 'ਐਡਿਨਬ੍ਹਾ ਅਕਾਦਮੀ' 'ਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ
ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਣ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ
ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ 'ਪੀਟਰ ਗੁਥਰੀ ਟੇਟ' ਸੀ, ਜੋ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭੌਤਿਕ
ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਬਣਿਆ। ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ 60 ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੱਚੇ ਸਨ।
ਉਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸਹਿਪਾਠੀ, 'ਡਬਲਯੂ ਮੈਕਫਰਲੇਨ' ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦਿਨਾਂ
ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈੱਲ, ਜਦੋਂ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ
ਹੋਇਆ, ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪੇਂਡੂ, ਕੁਝ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਲਈ ਅਜੀਬ ਸੀ। ਕਈ ਮੁੰਡੇ ਉਸ
ਨੂੰ ਗੰਵਾਰ (ਡਾਫਟੀ) ਸੱਦਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਛੇੜਨ ਵਾਲ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ, ਇਕ
ਕਿਸਮ ਦੀ ਸ਼ੈਤਾਨੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਵਰ੍ਹਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕੱਲਾ ਛੱਡ
ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਤੇ ਵਿਚਾਰਹੀਣ
ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਵੀ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ। ਸਿਰਫ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ
ਉਸਨੇ 'ਐਡਿਨਬਰ੍ਹਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ' ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ
ਨੂੰ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਰਚੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ। 1850 ਵਿੱਚ
ਉਹ 'ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ' ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀਆਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਕਬਲੀਅਤਾਂ ਨੂੰ
ਮਾਨਤਾ ਮਿਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਉਸ ਦਾ ਗਣਿਤ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ, 'ਵਿਲੀਅਮ ਹੌਪਕਿਨਜ਼', ਇੱਕ
ਮਸ਼ਹੂਰ "ਰੈਂਗਲਰ ਮੇਕਰ" ਸੀ (ਰੈਂਗਲਰ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕੈਂਬਰਿਜ ਵਿਖੇ ਗਣਿਤ
ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਮਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ)। ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਤੋਂ
ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੈਕਸਵੈੱਲ 1860 ਤੱਕ 'ਐਬਰਡੀਨ' ਦੇ 'ਮਾਰਿਸਚਲ
ਕਾਲਜ' ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਕਿਰਤਕ ਦਰਸ਼ਨਸ਼ਾਸਤਰ' ਦਾ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਬਣਿਆ। ਫਿਰ ਉਹ 'ਕਿੰਗਜ਼'
ਵਿਖੇ 'ਪ੍ਰਾਕਿਰਤਕ ਦਰਸ਼ਨਸ਼ਾਸਤਰ' ਅਤੇ 'ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ' ਦਾ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਲਈ
ਲੰਡਨ ਚਲਾ ਗਿਆ। 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1856 ਵਿੱਚ, 65 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ, ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ
ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਖੋਜ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੇ ਆਪਣੇ
ਪਰਿਵਾਰਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ। ਸੰਨ 1871 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਵਿਖੇ
'ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਭੌਤਿਕਵਿਗਿਆਨ' ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਅਹੁਦਾ ਸਵੀਕਾਰ
ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 1874 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ 'ਕੈਵੇਂਡਿਸ਼ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ' ਦੀ
ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 'ਐਬਰਡੀਨ' ਵਿਖੇ, ਜੇਮਜ਼ ਨੂੰ 1857 ਦੇ 'ਐਡਮਜ਼
ਪੁਰਸਕਾਰ' ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ: ਸ਼ਨੀ ਦੇ ਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਤੀ।
ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੜਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ
ਸਿਰਫ 16 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਨਾਮ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ
ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੜਿਆਂ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਰਚਨਾ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿਕਸਿਤ
ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਖਰਕਾਰ ਗਣਿਤਿਕ ਤਰਕ ਦੁਆਰਾ, ਇਹ ਦਿਖਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ ਕਿ
ਕੜਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ
ਸਾਰੇ ਛੋਟੇ ਕਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ। ਉਸਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਉਸ ਲਈ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ, ਵਧੇਰੇ
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਲਗਭਗ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 'ਵੋਏਜਰ-1' ਪੁਲਾੜ ਵਿਮਾਨ ਨੇ ਉਸਦੇ
ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੈਕਸਵੈਲ
ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਦੇ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕੀ ਦਾ ਖੇਤਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੂਰਭਾਸ਼, ਰੇਡੀਓ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਰੇਡਾਰ
ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਉਸਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਅਤੇ ਸੂਤਰੀਕਰਨਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੇਮਜ਼
ਨੇ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਚੁੰਬਕਤਾ ਬਾਰੇ ਪਿਛਲੀਆਂ ਖੋਜਾਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ,
ਉਸਨੇ ਚੁੰਬਕਤਾ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਛਾਲ ਮਾਰੀ। ਉਸਦੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਕੰਮ ਨੇ 1900 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ
ਵਿੱਚ ਪੁੰਜਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦੇ ਸਾਪੇਖਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ
ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਜੇਮਜ਼ ਨੇ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕਤਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੰਮ 'ਮਾਈਕਲ
ਫੈਰਾਡੇ' ਦੇ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਚੁੰਬਕੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ
ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ 'ਫੈਰਾਡੇ', 'ਰੀਮੈਨ' ਅਤੇ 'ਗੌਸ' ਦੀਆਂ ਪਹੁੰਚਾਂ ਵਿਚਕਾਰ
ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਹ ਅਜੇ ਤੱਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ
ਤੋਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਚਾਰ ਸਮੀਕਰਨਾਂ
ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਬਿਜਲੀ, ਚੁੰਬਕਤਾ ਅਤੇ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਤਰੰਗਾਂ ਦੇ
ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ
ਕੀਤੀ। ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ 'ਮੈਕਸਵੈਲ ਦੀਆਂ ਸਮੀਕਰਨਾਂ' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੇਮਜ਼ ਨੇ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਇੱਕ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਤਰੰਗ
ਦੀ ਗਤੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਤਰੰਗ ਦੀ ਗਤੀ ਲਗਭਗ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਇੱਕ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਤਰੰਗ ਹੈ। 1862 ਵਿੱਚ
ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈਲ ਨੇ ਲਿਖਿਆ: "ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਉਸੇ ਮਾਧਿਅਮ ਦੀਆਂ ਅਨੁਪ੍ਰਸਥ (ਤਿਰਛੀਆਂ) ਲਹਿਰਾਂ ਹਨ ਜੋ ਬਿਜਲਈ ਅਤੇ
ਚੁੰਬਕੀ ਵਰਤਾਰੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ।" ਇਹ ਇੱਕ ਕਮਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ
ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਚੁੰਬਕਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵੀ। ਬਿਜਲੀ, ਚੁੰਬਕਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇੱਕ ਇਕਹਿਰੇ ਵਰਤਾਰੇ
ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਜੋਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: "ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਤਰੰਗਾਂ।" ਜੇਮਜ਼
ਨੇ 'ਸੰਖਿਆਕੀ ਯੰਤ੍ਰਿਕੀ' ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੈਸ ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਦੀਆਂ ਤਾਪਗਤਿਕ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ। ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ
ਸੁਧਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰਸਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਸਿਰਫ ਅਣੂ ਦੀ ਗਤੀ
ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਨੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਹੀਂ
ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਅਣੂ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਭਾਵਨਾ
ਅਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਅਜੇ ਵੀ
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੁਰਲੱਭ ਗੈਸਾਂ ਅਤੇ 'ਪਲਾਜ਼ਮਾ' ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਵਿਆਪਕ
ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਮਜ਼ ਨੇ ਰੰਗੀਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੇ
ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਰੰਗ ਧਾਰਨਾ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ
'ਤ੍ਰੈਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ' ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਲਾਲ, ਹਰੇ ਅਤੇ ਨੀਲੇ ਫਿਲਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਰਕੇ ਉਸਨੇ ਪਹਿਲੀ ਰੰਗੀਨ ਫੋਟੋ ਬਣਾਈ। ਤ੍ਰੈਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਧੁਨਿਕ ਰੰਗੀਨ
ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ।
ਉਸਦੇ
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਸਨੇ 2 ਜੂਨ 1858 ਨੂੰ ਮੈਰੀਸ਼ਲ ਕਾਲਜ ਦੇ
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਧੀ 'ਕੈਥਰੀਨ ਮੈਰੀ ਡੇਵਰ' ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇਹ
ਰਿਸ਼ਤਾ ਬੇਔਲਾਦ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈਲ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਧਾਰਮਿਕ ਖਿਆਲਾਂ ਦਾ
ਆਦਮੀ ਵੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ 'ਚਰਚ ਆਫ ਸਕਾਟਲੈਂਡ' ਦਾ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਿਆਣਾ ਬੰਦਾ
(ਬਜ਼ੁਰਗ) ਵੀ ਬਣਿਆ। ਉਸਦੇ ਜੀਵਨੀ ਲੇਖਕ ਦੁਆਰਾ ਇਸਨੂੰ "ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ...
ਬੇਮਿਸਾਲ ਭਗਤੀ" ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜੇਮਜ਼ ਦਾ ਖਾਸ ਤੋਹਫ਼ਾ ਜਟਿਲ
ਸਿਧਾਂਤਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯਿੰਗ ਗਣਿਤਿਕ ਤਰਕ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੀਆਂ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀਆਂ ਸੰਪੂਰਣ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ ਕਿ
ਕਿਵੇਂ ਗਣਿਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਰਹੱਸਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਸਰਲ ਅਤੇ
ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। 'ਰਿਚਰਡ ਫੇਨਮੈਨ' ਨੇ
ਮੈਕਸਵੈਲ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ: "ਮਾਨਵਜਾਤੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਲੰਬੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਅੱਜ
ਤੋਂ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲਗਤਿਕੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ
ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੀ ਖੋਜ ਵਜੋਂ ਨਿਰਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।" 1877 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਣ
ਲੱਗੀ। ਕੈਵੇਂਡਿਸ਼ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ
ਉਸਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਬਹੁਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ
ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਜੀਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਬਚਿਆ
ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ
1879 ਵਿੱਚ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।
ਮਿਤੀ 5 ਨਵੰਬਰ 1879 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ, ਓਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ਼ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ
ਹੋਈ ਸੀ, ਪੇਟ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਪ੍ਰੰਤ ਉਸਨੂੰ
ਕਿਰਕੁਡਬ੍ਰਾਈਟ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੇ ਪਾਰਟਨ ਵਿਖੇ ਚਰਚ ਦੇ ਪਿਛਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ
ਗਿਆ। ਅੰਤ 'ਚ ਇਹ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇਮਜ਼ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ
ਦੇ ਦਿੱਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਉਸ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਰ ਮਹਾਨ
ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ - ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਤਾਜ ਸ਼ਾਨ -
ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨ - ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਉਸਨੇ 'ਪੁੰਜ ਸਿਧਾਂਤ' ਦੀ
ਨੀਂਹ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
ਉਹ ਰੰਗੀਨ ਫੋਟੋ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ; ਅਤੇ ਉਸਨੇ 'ਵੋਏਜਰ
ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ' ਦੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਤੋਂ 100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਨੀ ਦੇ ਕੜਿਆਂ
ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਗਣਿਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਸੀ।
ਆਪਣੀਆਂ ਮਹਾਨ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ,
ਆਪਣੀ ਦੋਸਤੀ, ਨਿੱਜੀ ਦਿਆਲਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਰਤਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅੱਜ
ਵੀ ਉਸ ਯੁੱਗ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦੇਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ
ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।
|
|
|
ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਵਿਗਿਆਨਕ
ਤਰਕ: ਇਕ ਸਰਵੇਖਣ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ
ਡਾ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕੰਦੋਲਾ |
|
|
ਜੇਮਜ਼
ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ
ਸ਼ਿੰਦਰ ਮਾਹਲ, ਗੁਰੀ ਵਾਲੀਆ |
ਦੱਖਣੀ
ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਕੀਤਾ ਕਮਾਲ: ਬਣਾਇਆ ਨਵਾਂ ਸੂਰਜ ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਆਓ
“ਹਰੀਏ ਨੀ ਰਸ ਭਰੀਏ ਖਜੂਰੇ” ਵਾਲੀ ਖਜੂਰ ਦਾ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਹਾ ਖੱਟੀਏ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਚਿੱਬੜ
ਖਾਣ ਦੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇ ਹਨ ਸੰਜੀਵ
ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਜੇਮਸ
ਵੈਬ ਸਪੇਸ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਕਈ ਪੁਲਾੜੀ ਭੇਦਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕੇਗੀ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
16
ਸਤੰਬਰ ਵਿਸ਼ਵ ਓਜ਼ੋਨ ਸੁਰੱਖਿਆਣ ਦਿਹਾੜੇ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
ਚੰਗੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਨੂੰ
ਬਚਾਉੁਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਰਾਹੀਂ
ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਚੰਨ ਫਤਹਿ ਸੰਜੀਵ
ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਤਾਰਿਆਂ
ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਡੇ ਤੱਕ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਚ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ?
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨਾਲ
ਭਾਰਤ ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਵੇਗਾ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਗੁਣਾਂ
ਦੀ ਖਾਨ ਹੈ ਖਰਬੂਜ਼ਾ ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ,
ਜਗਰਾਉ |
ਸੂਰਜੀ
ਟੱਬਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਵੇਂ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਖੋਜ ਨਵੇਂ ਰਾਜ਼ ਖੋਲੇਗੀ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਸਾਇੰਸ
ਔਖੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਔਖੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉ |
ਮੈਂ
ਮੱਤੇਵਾੜਾ ਜੰਗਲ ਕੂਕਦਾਂ ! /a> ਡਾ.
ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ |
ਹਿਮਾਲਿਆ
ਦੇ ਹਿਮਨਦ, ਧਰਤੀ ਤੇ ਤੀਜੇ ਵੱਡੇ ਤਾਜੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਦੇ ਪਿਘਲਣ ਕਾਰਨ
ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਲਟਕਦਾ ਜਲ ਸੰਕਟ -
ਰਿਪਨਜੋਤ ਕੌਰ ਸੋਨੀ ਬੱਗਾ |
ਆਓ,
ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਲਿਖਣ ਯੋਗ ਬਣਾਈਏ- ਯੂਨੀਕੋਡ ਕੀਬੋਰਡ
ਅਪਨਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ
ਸ਼ਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕਾਸ ਮੰਚ ਯੂ ਕੇ |
'ਕੰਪਿਊਟਰ
'ਤੇ ਮਿਆਰੀ ਪੰਜਾਬੀ: ਮਹਾਂ-ਮਸਲਾ'
ਸ਼ਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕਾਸ ਮੰਚ ਯੂ ਕੇ |
ਪੁਲਾੜ
ਦਾ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਦਾ ਨਿੱਜੀਕਰਨ
ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ, ਕਨੇਡਾ |
ਵਿਸ਼ਵ
ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਨਾਬਰਾਬਰੀ
ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ, ਕਨੇਡਾ |
ਕੀ
ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਸਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੇਗੀ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨਵੀਂ
ਕਿਸਮ ਦੀ ਅਗਨ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੇਲ
- ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਪੱਤਾ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ,
ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
20ਵੀਂ
ਸਦੀ ਦਾ ਚੋਟੀ ਦਾ ਸਾਇੰਸਦਾਨ - ਡਾ. ਨਰਿੰਦਰ ਕਪਾਨੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਆਲੂ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮੁਹੱਬਤ
ਦੀ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ
ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਆਓ
ਸਰੀਰ ਵਿਚਲੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣੀਏ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੋਵਿਡ
ਅਪਡੇਟ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਦਾ ਕੱਚ ਸੱਚ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪੰਜਾਬ
ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਬਣਨ ਵੱਲ ਨੂੰ? ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਰੋਣਾ
ਵੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੋਰੋਨਾ
ਬਾਰੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਦਾ ਨਿਚੋੜ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਦਿਮਾਗ਼
ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਡਾ:
ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੋਰੋਨਾ
ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ,
ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੋਵਿਡ
ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਟੈਸਟ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਸਹੀ? ਡਾ:
ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮੈਂ
ਸਵਰਗ ਜਾਣੈ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ
ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਇਮਿਊਨ
ਸਿਸਟਮ ਕਿਵੇਂ ਰਵਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੋਰੋਨਾ
ਸੰਬੰਧੀ ਕੁੱਝ ਸ਼ੰਕੇ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਦਿਮਾਗ਼
ਤੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੀ
ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਮਾਜ ਕਹੇਗਾ ਕਿ ਔਰਤ ਹੀ ਔਰਤ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਹੈ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮਜ਼ਹਬ
ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਤਾ ਆਪਸ ਮੇਂ ਬੈਰ ਰੱਖਣਾ!
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਅਸੰਖ
ਚੋਰ ਹਰਾਮਖ਼ੋਰ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ
ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹਵਾ
ਵਿਚਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਡਾ:
ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
'ਗਲੀਡੈਨ
ਐਪ' ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ,
ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਭਾਰਤ
ਮਾਤਾ ਦੇ ‘ਹਵਸੀ ਕੁੱਤੇ’
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸੱਤਾ,
ਗਿਆਨ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਾਖੰਡਾਂ ’ਤੇ ਚੋਟ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨਾਨਕ
ਫਿਕੈ ਬੋਲਿਐ ਤਨੁ ਮਨੁ ਫਿਕਾ ਹੋਇ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੁੜੀਆਂ
ਵਿਚ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਡਾ:
ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਆਉਣ
ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਭਿਆਨਕ ਹੋਵੇਗਾ!
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹਰਸ਼
ਮਾਸੀ ਤੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਰੇਸ ਡਾ:
ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਭਰੂਣ
ਨੂੰ ਹਿਚਕੀ ਲੱਗਣੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ
|
ਬੱਚਿਆਂ
ਵਿੱਚ ਢਹਿੰਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਲੱਛਣ ਤੇ ਇਲਾਜ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੀ
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਹੁਣ ਸ਼ਰਾਬ ਧੀ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਕੀਮਤੀ ਹੈ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮੋਲਕੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੀ
ਪੁੱਤਰ ਜੰਮਣਾ ਵੀ ਗੁਣਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ!
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
’ਤੇ
ਅਖ਼ੀਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਮਿਲ ਗਿਆ! ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ,
ਪਟਿਆਲਾ |
ਕਿਤਾਬ
ਪੜ੍ਹਨ ਲੱਗਿਆਂ ਦਿਮਾਗ਼ ਅੰਦਰ ਕੀ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪਲਾਸਟਿਕ
ਦਾ ਕਹਿਰ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ,
ਪਟਿਆਲਾ |
ਝੂਟਿਆਂ
ਦਾ ਬੱਚੇ ਉੱਤੇ ਅਸਰ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
‘ਜੇ’
ਅਤੇ ‘ਕਿਉਂ’ ਵਿਚ ਉਲਝੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਗਰਭ
ਅਤੇ ਸ਼ੱਕਰ ਰੋਗ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ,
ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੈਲੇਗਾਈਨੇਫੋਬੀਆ (ਸੌਂਦਰਨਾਰੀਭੈ)
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਬੇਟੀ
ਤਾਂ ਬਚਾਓ, ਪਰ ਕੀ ਇਸ ਵਾਸਤੇ...?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹੱਸਣ
ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਤੱਥ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ,
ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨਸ਼ੇ
ਦੇ ਆਦੀ ਮਰੀਜ਼ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨਵੇਂ
ਕਿਸਮ ਦੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੀ ਮਿਲਾਵਟ ਬਾਰੇ ਜਾਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨੌਜਵਾਨ
ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਮਾਪੇ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ,
ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਗਿਆਨ
ਤੇ ਹਉਮੈ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ
ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਬੱਚੇ
ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਸਾਲ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਭਰੂਣ
ਉਬਾਸੀ ਕਿਉਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ? ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹਿੰਗ
ਦੇ ਫ਼ਾਇਦੇ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ,
ਪਟਿਆਲਾ |
ਔਰਤਾਂ
ਤੇ ਬੱਚੀਆਂ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਦੇਸੀ
ਘਿਓ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਿਉਂ? ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ
ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੀ
ਸਿਰਫ਼ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਭੈ
ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ, ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਚਮਤਕਾਰੀ
ਚੁਕੰਦਰ ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ,
ਪਟਿਆਲਾ |
ਦਿਲ
ਬਾਰੇ ਵਡਮੁੱਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸਿਰ
ਪੀੜ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮੇਥੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮੇਰੀ
ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੈ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸਿਗਰਟ
ਤੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀਆਂ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਰੋਲ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹਵਾ
ਵਿਚਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਨਵੀਂ ਖੋਜ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪੰਜਾਬੀਓ,
ਜ਼ਰਾ ਕੰਨ ਧਰਿਓ !
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਬੈਠੇ
ਰਹਿਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕਿਉਂ
ਲੱਭਦੇ ਹਨ ਲੋਕ ਬਾਬੇ ਤੇ ਸੰਤ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨਾਂ
ਵਿਚ ਕੀ ਪਿਆ ਹੈ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪਿਆਰ
ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਜਿਗਿਆਸਾ
ਦਿਮਾਗ਼ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਰਾਗੀ
ਖਾਓ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋ ਜਾਓ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਉੱਚੀਆਂ
ਅੱਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਓ, ਜ਼ਰਾ ਸੰਭਲ ਕੇ!
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
“ਸੂਰਜੁ
ਏਕੋ ਰੁਤਿ ਅਨੇਕ”
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੈਕਰਾਮੈਂਟੋ |
ਨਾਸ਼ਤੇ
ਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਉੱਤੇ ਅਸਰ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
50
ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਬਦਲਾਓ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਦਿਲ
ਦੇ ਰੋਗ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਗਰਭ ਠਹਿਰ ਜਾਏ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪਟਾਕਿਆਂ
ਦੀ ਮਾਰ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮਰਦਾਂ
ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਕਾਰਣ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਤੇਜ਼
ਬੁਖ਼ਾਰ ਕਾਰਣ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੌਰਾ ਪੈਣਾ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਗਰਭਵਤੀ
ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਪੀੜ ਦੇ ਕਾਰਣ ਤੇ ਇਲਾਜ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਬੱਚੇ
ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਹ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਭਾਰਤ
ਵਿੱਚ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਬਾਹਰੋਂ ਹੀ ਆਏ ਸਨ
ਡਾ: ਵਿਦਵਾਨ ਸਿੰਘ ਸੋਨੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
(ਪੰਯੂਪ) |
ਦਬਾਅ
ਹੇਠ ਹੈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ
ਡਾ: ਵਿਦਵਾਨ ਸਿੰਘ ਸੋਨੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
(ਪੰਯੂਪ) |
ਪੰਜਾਬੀ
ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਲਿਖਣ ਲਈ ਅਤੇ 6 ਸ਼ਬਦ-ਸੁਝਾਅ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਲਾ ਆਈਫ਼ੋਨ ਐਪ
ਹਰਦੀਪ ਮਾਨ ਜਮਸ਼ੇਰ, ਅਸਟਰੀਆ |
ਸਵਾਲ
ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਡਾਕਟਰ ਦੇ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਨੋਬਲ
ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਦਵਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮਾਹਵਾਰੀ
ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਉਣਾ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ
ਇਨਕਲਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ
ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ, ਕਨੇਡਾ |
ਟੈਲੀਸਕੋਪ
ਤੋਂ ਸੂਖਮਦਰਸ਼ੀ ਤੱਕ
ਸੋਨੀ ਸਿੰਗਲਾ, ਬਠਿੰਡਾ |
ਨਾਰਕੋਲੈਪਸੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮਤੀਰਾ
: ਸਸਤੀ, ਊਰਜਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ, ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਅਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸੌਗਾਤ ਹੈ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉਂ |
ਭੂਚਾਲ
ਆਣ ਤੇ ਕੀ ਕਰੀਏ ਤੇ ਕੀ ਨਾ ਕਰੀਏ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉਂ |
ਗਰਮੀ
ਰੁੱਤ ਦੀ ਸੌਗਾਤ
ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ
ਭਰਪੁਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ : ਅੰਬ
ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉਂ |
PippalLabs.com
ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ iPhone ਦਾ ਗੁਰਮੁਖੀ ਕੀਬੋਰਡ
ਅਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ, ਕਨੇਡਾ |
ਪੰਜਾਬੀਆਂ
ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਕੈਂਸਰ
ਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਗਰਭ
ਦੌਰਾਨ ਨੀਂਦਰ ਠੀਕ ਨਾ ਆਉਣੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪਾਣੀ
ਅਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਸਰੀਰ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹਜ਼ਾਰਾਂ
ਰੁਪਇਆਂ ਦਾ ਬਹੁ-ਸਹੂਲਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ "ਅੱਖਰ 2010" ਮੁਫ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ
ਹਰਦੀਪ ਮਾਨ ਜਮਸ਼ੇਰ ਅਸਟਰੀਆ |
ਸੜਕ
ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਨੋਦਸ਼ਾ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਆਓ
ਕੰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੀਏ!
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪਾਲਕ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸਾਰੇ
ਐਂਡ੍ਰਾਇਡ ਮੋਬਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਲਿਖੀ ਜਾਵੇ?
ਜਸਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੁਣਹੀਣ, ਲੁਧਿਆਣਾ |
ਨੀਂਦਰ
ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤੱਥ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਵਿਗਿਆਨਕ
ਸੋਚ ਅਤੇ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅੰਤਰ ਸੰਬੰਧ
ਡਾ. ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਜਲੰਧਰ |
ਸਿਰਫ਼
120 ਰੁਪਏ ਵਾਲੇ iOS ਐਪ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖੋ, ਕਿਉਂਕਿ'
ਸ਼ਬਦ ਲਈ 'ਕੳਕ' ਲਿਖੋ ਤਾਂ 'ਕਿਉਂਕਿ' ਸ਼ਬਦ-ਸੁਝਾਅ ਆਵੇਗਾ
ਹਰਦੀਪ ਮਾਨ ਜਮਸ਼ੇਰ ਅਸਟਰੀਆ |
ਪਪੀਤਾ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਤਣਾਓ
ਦਾ ਚਮੜੀ ਉੱਤੇ ਅਸਰ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਉਹ
ਪਾਰਕਿਨਸਨ ਦਾ ਮਰੀਜ਼
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਪਰਮਾਣੂ
ਬਿਜਲੀ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਸਵਾਲ
ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ, ਕਨੇਡਾ |
ਭਾਸ਼ਾ
ਵਿਗਿਆਨਕ ਲੇਖ
ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ
ਕੁਦਰਤੀ ਸੁਰ ਤਾਲ
ਮੰਗਤ ਰਾਏ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜ, ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਯੂ ਕੇ
|
‘ਅਨਮੋਲ
ਲਿਪੀ' ਕੀਬੋਰਡ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ '5ਆਬੀ ਜੱਟ ਸਤਲੁਜ' ਫੌਂਟ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਲਿਖੋ
ਹਰਦੀਪ ਮਾਨ ਜਮਸ਼ੇਰ ਅਸਟਰੀਆ |
7
ਤੋਂ 11 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸਿਹਤਮੰਦ
ਦਿਲ ਦਾ ਰਾਜ਼
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
iOS
ਐਪ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਣ ਦੀ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ – ‘ਕੳਕ’ ਲਿਖੋ, ‘ਕਿਉਂਕਿ’ ਸ਼ਬਦ
ਸੁਝਾਅ ਆਵੇਗਾ
ਹਰਦੀਪ ਮਾਨ ਜਮਸ਼ੇਰ ਅਸਟਰੀਆ |
ਪੰਜਾਬੀ
ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਉੱਚਤਮ ਕੇਂਦਰ
ਡਾ.ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਲਹਿਲ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ,
ਪਟਿਆਲਾ
PDF
Download |
ਬੱਚਿਆਂ
ਨੂੰ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਸਮਝ ਹੈ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸਰੀਰਕ
ਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਇਹ
ਵੀ ਖ਼ੂਬ ਰਹੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਮੈਂ
ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਲੜਿਆ
ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੋਕਵਾਲ, ਸਿਡਨੀ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ |
ਇਸ
ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ ਕੀ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ?
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਸਮਾਜ/ਮਨੋ-ਵਿਗਿਆਨ - ਹਰਸ਼ ਮਾਸੀ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
ਲੰਗੜਾ ਕਤੂਰਾ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹੈਲੋ
ਕੰਪਿਊਟਰ- 6
ਕੰਪਿਊਟਰ ਦਾ ਹਾਰਡਵੇਅਰ
ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
|
ਤੁਸੀਂ
ਥਕਾਨ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ?
ਡਾ ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹੈਲੋ
ਕੰਪਿਊਟਰ- 5
ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਕਾਰਜ ਵਿਧੀ
ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
|
ਹੈਲੋ
ਕੰਪਿਊਟਰ- 4
ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
|
ਹੈਲੋ
ਕੰਪਿਊਟਰ- 3
ਕੰਪਿਊਟਰ
ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
|
ਦਰਦ
ਬਾਰੇ ਡੂੰਘੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਡਾ: ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ ਡੀ,
ਪਟਿਆਲਾ |
ਭਾਸ਼ਾ
ਵਿਗਿਆਨ
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ
ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਖਤਰਾ
ਡਾ. ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ਕਾਰੀ
ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ |
ਹੈਲੋ ਕੰਪਿਊਟਰ- 2
ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ
ਮਨੁੱਖ ਵਿਚੋਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਕੌਣ
ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
|
ਹੈਲੋ
ਕੰਪਿਊਟਰ- 1
ਕੰਪਿਊਟਰ
ਬਾਰੇ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ
ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ
|
ਵਾਤਾਵਰਨ
ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਗਰੀਬਾਂ `ਤੇ ਵੱਧ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ
ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ, ਕਨੇਡਾ |
ਮੋਬਾਈਲ
ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਅਤੇ ਲਿਖਣਯੋਗ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ
ਜਸਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੁਣਹੀਣ, ਲੁਧਿਆਣਾ |
ਮੰਗਲ-ਗ੍ਰਹਿ
ਉੱਪਰ ਮਿਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਉ ਦੇ ਸਬੂਤ |
ਫੌਜ
ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ |
ਸਮਾਰਟ
(ਇੰਟਰਨੈੱਟ) ਫ਼ੋਨਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹੀਏ ਤੇ ਲਿਖੀਏ?
ਆਈਫ਼ੋਨ, ਐਂਡ੍ਰਾਇਡ (ਸੈਮਸੰਗ), ਨੋਕੀਆ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ
ਹਰਦੀਪ ਮਾਨ, ਜਮਸ਼ੇਰ, ਅਸਟਰੀਆ |
ਮੈਡੀਕਲ
ਸਾਇੰਸ ਬੁਲੰਦੀ ਵੱਲ, ਮਨੁੱਖਾ ਸਿਹਤ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ – ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕੌਣ?
ਡਾ. ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ |
ਪੋਲੀਓ
ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਖ਼ੋਜ ਕਹਾਣੀ
ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ |
ਨਾਸਾ
ਵਲੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰੋਵਰ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਵਲ ਫਲੋਰਿਡਾ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ |
ਇਕ
ਘੰਟੇ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਹਮਲਾ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਅਮਰੀਕਾ |
ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਤੋਂ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ:
ਨਵੇ ਪਰਿਮਾਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਗੂੜ੍ਹ ਸਮੱਸਿਆ। ਕੀ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਵੀ ਗ਼ਲਤ ਹੋ ਸਕਦਾ
ਹੈ ? |
ਚੀਨ
ਵਲੋਂ ਅੰਤਰਿਕਸ਼ ਵਿਚ ਸਥਾਈ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਉਣ ਵਲ ਪਹਿਲਾ ਅਹਿਮ ਕਦਮ |
ਭਵਿੱਖ
ਦੀਆਂ ਅੰਤਰਿਕਸ਼ ਉੜਾਨਾਂ ਲਈ ਪੁਲਾੜੀ ਕਚਰੇ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਖਤਰਾ |
ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ
ਦੇ ਭੇਦ ਪਾਉਣ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਸਿਧਾਂਤ ਅਸਫਲ! |
ਪਿਆਰ
ਮਹੱਬਤ ਰਸਾਇਣਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਖੇਲ! |
ਅੰਤਰਿਕਸ਼
ਵਿਚ ਮਿਲੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਕਣ |
ਮੰਗਲ
ਗ੍ਰਹਿ ਉਪਰ ਵਹਿੰਦਾ ਪਾਣੀ |
ਨਾਸਾ
ਦਾ ਜੂਨੋ ਅੰਤਰਿਕਸ਼-ਯਾਨ ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ-ਗ੍ਰਹਿ ਵਲ ਰਵਾਨਾ |
ਐਨਟਾਰਕਟਿਕਾ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬਰਫ ਪਿਘਲਣ ਨਾਲ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|