ਡਾ. ਗੁਰਮਿੰਦਰ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਨਾਵਲ, ‘ਅੰਬਰੀਂ ਉੱਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ’, ਇਕ ਨਵੀਂ ਸੋਚ ਅਤੇ ਨਵੇਕਲੀ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਇਕ ਚਾਨਣ-ਮੁਨਾਰਾ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਮਨਘੜਤ ਜਾਂ ਮਿੱਥਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਕ ਕੌੜ ਕਸੈਲੇ ਸੱਚ ’ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵਾਹਣ  ਗਲਪੀ (Fictional) ਨਹੀਂ, ਯਥਾਰਥਕ ((Realistic) ਹੈ।

ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਗਲਪੀ ਸੁਆਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਥਾਂ-ਪੁਰ-ਥਾਂ ਕਹਾਵਤਾਂ, ਲੋਕ ਗੀਤ, ਉਰਦੂ, ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਿਅਰ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਡਾਇਲਾਗ ਅੰਕਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਡਾਇਰੀ-ਵਿਧਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਤਾਪ੍ਰਤੀ ਘਟਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਧਾ ਵਿਚ ਲਿਖਣਾ ਸੰਭਵ ਤੇ ਸਾਰਥਿਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਣਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਅਨੇਕ ਨਾਵਲ ਹਨ ਜੋ ਡਾਇਰੀ ਜਾਂ ਖ਼ਤਾਂ ਦੀ ਵਿਧਾ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਕੁਝ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ: The Seasons of My Mother (Marcia Gay Harden),  The Day That Changed Everything (Catherine Miller), The Girl In The Letter (Emily Gunnis).), English Teacher (Lilly King). ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਮਾਂ-ਧੀ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਮੋਹ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਅਤੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਿਤਵਿਆ ਅਤੇ ਚਿਤਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਾਲੀ ਨੇੜਤਾ, ਸੰਬੰਧ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਤਿਆਂ ਦੀ ਪੀਡੀ ਗੰਢ ਨਹੀਂ, ਲੇਕਿਨ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਾਂ-ਧੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਬਾਹਲਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ।
 
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉੱਪਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ‘ਅੰਬਰੀਂ ਉੱਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ’ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਡਾਇਰੀ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਡਾਇਰੀ ਦੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਉੱਤੇ ਧੁਖਦੇ, ਮਘਦੇ ਅਤੇ ਦਗਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਅੱਟਣ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਸੂੰਘੇ, ਖੋਜੀ ਜਾਂ ਨਜੂਮੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀ, ਕੇਵਲ ਮਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਡਾਇਰੀ ਦੇ ਪੰਨੇ ਲੜੀਬੱਧ ਕਹਾਣੀ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਖੁਲ੍ਹਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਇਉਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸੱਚੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ’ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਕੋਈ ਲੜੀਵਾਰ ਨਾਟਕ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੋਈਏ।

ਇਸ ਦੇ ਪਾਤਰ ਨਿਸਚਿੱਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੁਹਤਾਜ ਜਾਂ ਪਾਬੰਦ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਤਾਂ ਨਿਤਾਪ੍ਰਤੀ ਰਾਤ-ਦਿਨ ਸੰਤਾਪ ਭੋਗਦੇ ਹਨ। ਹਾਂ-ਵਾਚੀ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਮਜਬੂਰ ਤੇ ਲਾਚਾਰ ਧੀ ਸਰਘੀ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਜੀ-ਜਾਨ ਨਾਲ ਪਾਲਦੀ ਹੈ। ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਿਥੇ ਹੋਏ ਟੀਚੇ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਵਿਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਧੀ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ-ਦਰਦਾਂ ਦੇ ਸਾਂਝੀਵਾਲ ਉਸ ਦੇ ਮਜਬੂਰ ਮਾਪੇ ਹਨ ਜੋ ਬੱਧੇਰੁੱਧੇ ਧੀ ਦੀ ਲਾਚਾਰੀ  ਨੂੰ ਝੇਲਦੇ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਦਾ ਨਾਂਹ-ਵਾਚੀ ਪਾਤਰ/ਵਿਲਨ ਸਰਘੀ ਦਾ ਕੰਮਚੋਰ, ਨਿਕੰਮਾ ਤੇ ਵੇਹਲੜ ਪਤੀ ਕੰਵਰ ਹੈ ਜੋ ਸਰਘੀ ਦੀ ਕਮਾਈ ’ਤੇ ਐਸ਼ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਬੁੱਲੇ ਲੁੱਟਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿ ਸਰਘੀ ਆਪਣੇ ਟੀਚੇ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਵੇ, ਕਿਉਂਕ ਉਸ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਹੱਥੋਂ ਨਿੱਕਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਤੇ ਹੀਣਤਾ ਨੂੰ ਛਪਾਉਣ ਲਈ ਕੰਵਰ ਨੇ ਸਰਘੀ ਨੂੰ ਡਰ ਅਤੇ ਭੈਅ ਦੇ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਧੀ ਨਾਲ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਤਲਖ, ਬੇਕਿਰਕ ਅਤੇ ਕਰੂਰ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲੇਬੱਧ ਵੇਰਵਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਘੀ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਡਾਇਰੀ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ’ਤੇ ਸ਼ਬਦਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਕਾਲਪਨਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ’ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਧੀ ਵਲੋਂ ਤਨ ਤੇ ਮਨ ਉੱਤੇ ਹੰਢਾਏ ਸੰਤਾਪ ਦਾ ਯਥਾਰਥਕ ਵੇਰਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
 
ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਡੂੰਘਿਆਈ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਬਾਖੂਬੀ ਸਾਂਭਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਗੀਤ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹਨ, ਇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇਨਸਾਇਕਲੋਪੀਡੀਆ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ, ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਮੋਹ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਸੂਖਸ਼ਮ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ਼ ਚਿਤਿਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ ਰਲ਼ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੇਜ, ਦੁਖ-ਦਰਦ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ  ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੇਠਲੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੰਦਾਂ ਵਿਚ ਮਾਂ ਤੇ ਧੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ:

ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ ਰਲ਼ ਬੈਠੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏਂ, ਕੋਈ ਕਰਦੀਆਂ ਗੱਲੋੜੀਆਂ
ਕਣਕਾਂ ਲੰਮੀਆਂ ਧੀਆਂ ਕਿਉਂ ਜੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏਂ।
ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਨੀ ਮਾਏਂ, ਕੋਈ ਟੁੱਟਦੀ ਏ ਕਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ
ਨੀ ਕਣਕਾਂ ਨਿੱਸਰੀਆਂ ਧੀਆਂ ਕਿਉਂ ਵਿੱਸਰੀਆਂ ਮਾਏਂ।
 
ਉਚੀ ਮਾੜੀ ਇੱਟ ਨਾ ਧਰੀਏ, ਧੀ ਨਾ ਦਈਏ ਦੂਰ
ਇੱਟ ਡਿੱਗੂਗੀ ਸੱਟ ਲੱਗੂਗੀ, ਧੀ ਮਰੂਗੀ ਝੂਰ।
 
ਉੱਡ ਉੱਡ ਚਿੜੀਏ ਨੀ ਮੇਰੇ ਬਾਬਲ ਦਿੱਤੜੀ ਦੂਰੇ
ਦੂਰੇ ਵੇ ਸੁਣ ਧਰਮੀ ਵੀਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸਣ ਬੈਠੀ ਝੂਰੇ
ਉੱਡ ਉੱਡ ਚਿੜੀਏ ਨੀ  ਉਡ ਬਹਿ ਜਾ ਖਿੜਕੀ
ਮੇਰੀ  ਅੰਮੜੀ ਬਾਝੋਂ ਨੀ ਮੈਂ ਸਭ ਨੇ ਝਿੜਕੀ।
 
ਹਥਲੇ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਯੋਗੀ ਹੋਈ ਧੀ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘਟਦੇ ਕਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਕਿ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਨਾਲ ਘਟਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮਨ ਹੌਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਧੀ ਵੀ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਮਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਕੇ ਮਨ ਤੋਂ ਬੋਝ ਉਤਾਰਦੀ ਹੈ। ਸੱਭੋ ਤਸੀਹੇ ਝੇਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਲੱਜ ਪਾਲਦੀ ਹੈ, ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਜ ਰਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਚੁੰਨੀ ਤੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਪੱਗ ਨੂੰ ਦਾਗੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਿਥੇ ਹੋਏ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਕੀਦੇ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੀ।  ਉਹ ਘਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ਼ੋ ਨਾਲ਼ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਆਪਣੀ ਮਿਥੀ ਹੋਈ ਮੰਜ਼ਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਲੀਲਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਵਜੋਂ ਨਾਵਲ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਟੂਕਾਂ ਹਾਜ਼ਰ ਹਨ;
 
19 ਮਈ 2008 ਸ਼ਾਮ: ਮੈਂ ਖਰਾਬ ਸਿਹਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਮੁਕਾਮ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਉਹਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਅਦਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ।

29 ਮਈ 2008 ਸਵੇਰ: “ਮਾਮਾ, ਮੈਂ ਅੱਗੇ ਰਿਸਰਚ ਕਰਨੀ ਐ, ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਕਰਨੀ ਐ, ਮੇਰਾ ਕੀ ਬਣੂ?” “ਤੂੰ ਸਤੰਬਰ ਤਾਂ ਆਉਣ ਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਤੇਰੀ ਡਿਗਰੀ ਹੋ ਜਾਣੀ ਐ, ਜੇ ਐਂ ਈ ਰੰਗ ਲਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸੰਵਾਰ ਕੇ ਕਰਾਂਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਤੂੰ ਆਪ ਈ ਵਰਜਿਆ ਹੋਇਐ ਸਾਨੂੰ।”
 
11 ਜੂਨ 2008 ਸ਼ਾਮ: “ਮਾਮਾ! ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਸ ਤਾਂ ਹੋ ਜਾਵਾਂ, ਅਜੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਅਸਾਈਨਮੈਂਟਾਂ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਈਐਂ, ਜੇ ਕੋਈ ਰਿਜ਼ੈਂਟਮੈਂਟ ਦਿਖਾਈ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਕੈਰੀਅਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜੂਗਾ।”
 
28 ਜੂਨ 2008 ਸਵੇਰ: “ਜੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਨਾ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰੂੰ ਮਾਮਾ? ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਕਾਂਟਰੈਕਟ ਐ, ਏਦਾਂ ਅਚਾਨਕ ਛੱਡ’ਤਾ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਕਰੈਡੇਬਿਲਿਟੀ ਲੂਜ਼ ਹੋ ਜੂ! ਮੈਨੂੰ ਫੇਰ ਕਿਤੇ ਜੌਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਾ।”
 
13 ਨਵੰਬਰ 2008 ਸਵੇਰ: “ਇਹਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਗੇ ਕੋਰਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਤਾਂ ਪੀ.ਆਰ ਦੇ ਪੁਆਇੰਟ ਬਣ ਜਾਂਦੇ..ਇੰਡੀਆ ’ਚ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਈ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੀ ਪੁੱਛਦਾ, ਮੇਰੀ ਡਾਈਵੋਰਸੀ ਦੀ ਕੀ ਵੁੱਕਤ ਹੋਊ? ਹਾਂ ਜੇ ਪੀ.ਆਰ. ਹੋ ਗਈ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਹੋਰ ਗੱਲ ਸੀ, ਇਉਂ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਸਟਰੱਗਲ ਜ਼ੀਰੋ  ਹੋ ਜਾਊ ਮਾਂ! ਮੈਂ ‘ਲੂਜ਼ਰ’ ਨਹੀਂ ਕਹਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ, ਮੈਂ ਇੱਕ ‘ਕਾਮਯਾਬ ਇਨਸਾਨ’ ਵਜੋਂ ਜਿਊਣਾ ਚਾਹੁੰਨੀ ਆਂ।
 
ਦੇਖਣ ਵਾਲ਼ੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਪੇ ਕਿਸੇ ਲੋਕ-ਲਾਜ ਵਜੋਂ ਜਾਂ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਧੀ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ:
 
6 ਜੁਲਾਈ 2008 ਰਾਤ: ਜਦੋਂ ਵੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਆਵੇ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਦੁਬਾਰਾ ਨਾ ਸੋਚੀਂ! ਰੀਣ ਕੁ ਵੀ ਨਾ ਹਿਚਕਿਚਾਈਂ! ਇਹ ਘਰ ਤੇਰਾ ਹੈ ਤੇ ਤੇਰਾ ਹੀ ਰਹੇਗਾ -ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ,ਤੇਰੀ ਮੰਮਾ।

16 ਜੁਲਾਈ 2008 ਸ਼ਾਮ: ਮੇਰੀ ਪਹਿਲੀ ਸਲਾਹ ਤਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਏਹੋ ਹੈ ਪੁੱਤਰ! ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਛਡਾ ਕੇ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾ! ਤੂੰ ਇਕ ਵਾਰ ਹਾਂ ਕਰ, ਮੈਂ ਰਸਤਾ ਕੱਢ ਲਊਂਗਾ।-ਤੇਰੇ ਪਾਪਾ।

27 ਅਗਸਤ 2008 ਦੁਪਹਿਰ: “ਭੂਆ ਜੀ! ਏਥੇ ਉਹਦਾ ਫਿਊਚਰ ਕੀ ਐ? ਪੱਕੀ ਹੋ ਕੇ ਚੰਗੀ ਨੌਕਰੀ ’ਤੇ ਲੱਗ ਜੇ, ਵਿਆਹ ਕਰਾਵੇ ਨਾ ਕਰਾਵੇ, ਆਪਾਂ ਨੀ ਕੁਸ਼ ਕਹਿਣਾ, ਇੱਜ਼ਤ ਮਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਸਰ ਕਰ ਲਊਗੀ….ਪਰ ਜੇ ਏਥੇ ਆ ਗਈ ਤਾਂ ‘ਲੁੱਡੋ’ ਵਿਚਲੇ ਸੱਪ ਦੇ ਡੰਗ ਵਾਂਗੂੰ ਸਿਖਰ ਤੋਂ ਸਿਫ਼ਰ ’ਤੇ ਆ ਡਿੱਗੂ।”
 
ਉਹ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਕੇ ਕੋਈ ਉੱਚਾ ਰੁਤਬਾ ਪਾ ਕੇ ਅੰਬਰੀਂ ਉੱਡਣ ਦੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੌਸਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ।

27 ਮਈ 2008: ਮੈਂ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਦੀ ਹਾਂ: “ਗੁੜੀਆ! ਉਹ ਕੁਝ ਗਿਣੇ ਚੁਣੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਬ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲੈਂਦੈ, ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੁੰਦੈ ਕਿ ਇਹ ਪਾਰ ਕਰ ਜਾਣਗੇ ਸਭ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ, ਤੂੰ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਹੈਂ ਕਿ ਤੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈਂ ਬੇਟਾ! ਪਰੂਵ ਯੂਅਰਸੈਲਫ!”
 
“ਯੈਸ ਮਾਮ! ਆਈ ਵਿਲ ਟ੍ਰਾਈ!” ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਆ ਜਾਂਦੈ।

5 ਜੂਨ 2008 ਸਵੇਰ: “ਤਾਂ ਈ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦੀ ਆਂ, ਘਬਰਾ ਨਾ, ਥੋੜ੍ਹੀ ਤਕੜੀ ਹੋ!”
“ਤਕੜੀ ਤਾਂ ਵਿੱਦਿਆ ਨਾਲ ਈ ਹੋਊਂ ਨਾ ਮੰਮਾ!

7 ਅਗਸਤ 2008 ਸ਼ਾਮ: ਜੋ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬੇਟਾ! ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ..ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਬਾਹਰ ਨਿੱਕਲੇਂਗੀ, ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਨਵਾਂ ਹੋਵੇਗਾ..ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤੇਰੇ ਵਰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇਵੇਗਾ..ਰਾਹ ਦੇਵੇਗਾ..ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਵੇਗਾ..ਆਮੀਨ!-ਤੇਰੀ ਮਾਂ

ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਹਿਰਦੇ ਵੇਧਕ ਦੁਖਾਂਤ ਦਾ ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਭਿਆਲੀ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਧੀ ਦੇ ਦੁਖਾਂ-ਦਰਦਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਨੇ ਕੀ ਕੀ ਤਸੀਹੇ ਝੱਲੇ। ਮਾਂ-ਧੀ ਦੀ ਅਥਾਹ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ’ਤੇ ਬਲਿਹਾਰ ਜਾਣ ਨੂੰ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਲ-ਮਿਲ ਕੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਪੀਡੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਪੁੰਜ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਅਤਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।

ਆਖਿਰ ਸਰਘੀ ਦੇ du~KW ਦੀ ਗਠੜੀ ਐਨੀ ਭਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਵਗਾਹ ਮਾਰਦੀ ਹੈ। ਸੁਰਖ਼ਰੂ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲਕਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਿਚ ਰੁੱਝ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।  ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਕੇ ਇਕ ਆਜ਼ਾਦ ਪੰਛੀ ਵਾਂਗ ਅੰਬਰੀਂ ਉੱਡਣ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਘੀ ਇਕ ਨਿਮਾਣੀ ਜਹੀ ਅਬਲਾ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਰੌਸ਼ਨ-ਦਿਮਾਗ, ਸਿਦਕੀ ਤੇ ਸਿਰੜੀ ਨਾਇਕਾ ਵਾਂਗ ਉੱਭਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਜੀਵਨ ਘਾਲਣਾ ਮਾਪਿਆਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਰਾਹ ਦਿਖਾਊ ਚਾਨਣ-ਮੁਨਾਰਾ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਮਨ-ਭਾਉਂਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਇਹੋ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਤੇ ਮੰਤਵ ਹੈ।

ਡਾ. ਗੁਰੂਮੇਲ ਸਿੱਧੂ
Gurmel.sidhu@gmail.com
Ph. 559-250-1790 (Cell)