ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਦਿਲੀ ਚਾਹ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਬਣ ਸਕਣਾ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੱਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਇਹ ਸੋਚਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਕਿ "ਲੈ ਇਹ ਕੰਮ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾਂ'' ਫੇਰ ਜਗਿਆਸੂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਹ 'ਕਰ ਸਕਣ' ਵਾਲੀ ਧਾਰਨਾ 'ਧੁਨ' ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸੇ ਚਿਣਗ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ - ਇਹੋ ਚਿਣਗ ਫੇਰ ਪੁੰਗਰਾਂਦ ਬਣ ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਕਾਰਜ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਜਾਂ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਇਸੇ ਪੁੰਗਰਾਂਦ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਸਾਧਨਾ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਾਲੇ ਰਾਹੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹੈ ਸ਼ਬਦ ਸਾਧਕ ਨਾਵਲਕਾਰ/ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ!

ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਲੱਗੀ ਚੇਟਕ ਨੇ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀ ਸੋਚਧਾਰਾ ਨੂੰ ਹਲੂਣਾ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿਰਜਣਾਤਮਿਕਤਾ/ਲਿਖਣ ਦੇ ਬੀਜ ਧਰ ਦਿੱਤੇ। ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹ ਲੈਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਹੋਇਆ ਕਿ 'ਤੁਰ ਕੇ ਤਾਂ ਦੇਖਾਂ', ਕਲਮ ਹੱਥ ਫੜੀ ਤੇ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਨੁੱਖ ਹੋਵੇ ਜਗਿਆਸੂ ਅਤੇ ਜੇਰੇ ਨੂੰ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਯਾਰ ਬਣਾ ਲਵੇ ਤਾਂ ਰਾਹ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਪੱਧਰਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵਧਣੋਂ ਉਹ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਰੁਕਦਾ। ਇਹ ਹੀ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸੱਚ ਹੈ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਜਗਿਆਸੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਵੀ। ਇਹੋ ਹੋਇਆ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਨਾਲ, ਇਕ ਵਾਰ ਚਾਲੇ ਪੈ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੇਰ ਉਸਨੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਬੱਸ! ਚੱਲ ਸੋ ਚੱਲ। ਪਹਿਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲਾ, ਤੇ ਫੇਰ ਅਗਲੇਰਾ ਨਾਵਲ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਇਹ ਨਾਵਲ (ਜਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) ਭਾਵ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਉਹਦੇ ਦਿਲ ਪ੍ਰਚਾਵੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਲੇਟ ਉੱਤੇ ਉੱਕਰੀ ਸੱਚ ਦੀ ਇਬਾਰਤ ਬਣ ਗਈਆਂ। ਸੱਚ ਦੇਖਣਾ, ਸੱਚ ਸੁਣਨਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਕਹਿਣਾ ਹਾਰੀ-ਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੱਚ ਸਿਰਜਿਆ। ਸਿਰਜਣਾਂ ਦੀ ਇਸ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਸਦੀ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਪੱਕਤਾ ਆਉਂਦੀ ਗਈ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਸਿਰੜ ਹੈ ਕਿ ਉਹਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਲੋਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰਲੇ ਕਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਲਹੂ-ਲੁਹਾਣ ਹੋਏ, ਪੀੜ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦੇ ਨਾਵਲ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਸਦੇ ਨਿਭਾਅ ਦਾ ਹੁਨਰ ਹੈ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਕੋਲ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਲਿਖਦਿਆਂ ਉਹ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਸੇਧ ਵਿਚ ਹੀ ਤੁਰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਬਾਰੇ ਵਿਆਪਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਿਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਯੋਗ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਹੈ ਉਹਨੂੰ। ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਡੂੰਘੀ ਪਕੜ ਹੈ, ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਦੂਜੇ ਲੇਖਕਾਂ ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ, ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈਆਂ ਵਾਂਗ ਮਲਵਈ ਉਚਾਰਣ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਉਸਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਦੇਖੀ ਤੇ ਮਾਣੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਜਾਣੂੰ ਹੈ - ਧਰਮ ਦੇ ਖੇਤਰ ਬਾਰੇ ਵੀ ਉਸ ਕੋਲ ਕਾਫੀ ਗਿਆਨ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਿਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥ ਉਸਦੀ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਕਤਾ ਬਖਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਬਾਰੇ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਕਾਫੀ ਸੁਚੇਤ ਦਿਸਦਾ ਹੈ - ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲਾਂ/ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਿਰਜੇ ਪਾਤਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਦੁੱਖ ਸੁਖ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੋਹ ਭਰੇ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇਖੋਰ ਵੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਰਗੇ ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਦੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਨਿੱਤ ਦਰਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ। ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹਨ, ਜੱਗ ਜਹਾਨ ਅਤੇ ਸਰਬੱਤ ਦੇ ਭਲੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲੇ ਵੀ। ਕਈ ਦੂਜੇ ਦੇ ਦਰਦ ਵਿਚੋਂ ਸਵਾਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਭਾਲਦੇ ਹਨ, ਆਪਣਾ ਇਨਸਾਨ ਹੋਣਾ ਹੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਫੇਰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਆਪਣਾ ਹੀ ਭਵਿੱਖ ਸਰਾਪ ਜਾਂ ਧੁਆਂਖ ਕੇ ਗ਼ਮ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਟੋਏ ਵਿਚ ਜਾ ਡਿਗਦੇ ਹਨ। ਉਹਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੇ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਚਦਿਆਂ ਇਕ ਗੱਲ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਝੱਲਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਹਾਰ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ। ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਪੁਰਜੇ ਕਿਵੇਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਚੱਲਦੇ ਹਨ - ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ੈਤਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਬਦਨਾਮੀ ਦਾ ਦਾਗ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਰਸਤਿਆਂ, ਤਰੀਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਚਾਣਕੀਆ ਨੀਤੀ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਆਪਾ ਵਾਰ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦਾ ਦੁੱਖ ਹਰਨ ਵਾਲੇ ਵੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਬਿਆਨੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਦੱਸੇ ਤੱਥ ਵੀ ਯਥਾਰਥ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ - ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹੋ ਹੁੱਨਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਕਾਮਯਾਬ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਪਾਠਕ ਦੀ ਸੁਰਤੀ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟਦੀ, ਸਗੋਂ ਦਿਲਚਸਪੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਪੀੜਤ ਧਿਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਧਿਰ ਦੀ 'ਧੱਕੇ ਅਤੇ ਧੌਂਸ' ਦੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਭਾਵ ਪੁਲੀਸ ਦਾ ਚਿਤ੍ਰਣ ਕਰਦਿਆ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਾਰਮਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ 'ਭਾਸ਼ਾ' ਵਿਚ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕ੍ਰਿਆ ਅਤੇ ਨਿਆਂਪਾਲਕਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੇਖਿਆ ਇਹ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਗਰੀਬ, ਬੇਕਸੂਰ, ਬਿਨ ਕੀਤੇ ਕਸੂਰ ਦਾ ਬੋਝ ਢੋਂਦੇ ਹਨ, ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ।

ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਔਰਤ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦਿਕ ਸਥਿਤੀ ਕਈਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਬਿਆਨੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭੈੜ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਉਜਲੇ ਤੇ ਅਮੀਰ ਪੱਖਾਂ ਦਾ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਵਰਨਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅੰਦਰਲਾ ਮੋਹ ਭਰਿਆ ਵਰਤਾਰਾ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਆ ਰਹੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ 'ਤੇ ਪੈ ਰਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ। ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਰਤਾਰੇ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿਚ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਪੂਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸ਼ਲੀਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ - ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਸੇ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਜਰੂਰੀ ਹੀ ਸਾਊ ਭਾਸ਼ਾ ਵਰਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਨੰਗਿਆਂ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰਵਾਇਤ ਨਹੀਂ। ਫੇਰ ਇਹ ਲਿਖਤ ਦਾ ਅੰਗ ਕਿਉਂ ਬਣੇ? ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਹੈ, ਉਹ ਅਸ਼ਲੀਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਰਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਇਕ ਹੋਰ ਗੱਲ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਪੱਖ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੋਲ ਕੌਣ ਰਿਹਾ ਹੈ - ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਪਾਤਰ ਦੀ ਲੋੜ ਜਾਂ ਆਦਤ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਹੋਵੇ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਕਰਮੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਗੈਰ ਸੁਭਾਵਿਕ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀਆਂ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਆਮ ਜਿਹਾ ਵਰਤਾਰਾ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਘੇ ਲਿਖਾਰੀ ਰਾਹੀ ਮਾਸੂਮ ਰਜ਼ਾ ਦਾ ਕਥਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ : "ਜੇ ਮੇਰੇ ਪਾਤਰ ਗੀਤਾ ਬੋਲਣਗੇ ਤਾਂ ਮੈ ਗੀਤਾ ਦੇ ਸ਼ਲੋਕ ਲਿਖਾਂਗਾ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਬਕਣਗੇ ਤਾਂ ਮੈ ਜਰੂਰ ਹੀ ਉਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਵੀ ਲਿਖਾਂਗਾ। ........ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਸਿਆਣਾ ਇਹ ਦੱਸੇ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਮੇਰੇ ਪਾਤਰ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੋਂ ਮੈਂ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਕੀ ਲਿਖਾਂ, ਡਾਟ-ਡਾਟ....? ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਫੇਰ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਘੜਨ ਲੱਗਣਗੇ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪਾਤਰਾਂ ਤੋ ਸਿਵਾ ਕਿਸੇ ਤੇ ਵੀ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।'' ਇਸ ਕਥਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੋ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਂਝ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ। ਇੱਥੇ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਬਾਹਰਲੇ ਖਿੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਪਰਵਾਸੀ ਬਣਕੇ ਆਏ ਆਵਾਸੀ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਮਾਜੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਮੁਹਾਂਦਰੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੰਗ-ਨਸਲ ਦੇ ਵਖਰੇਵੇਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਬਣਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾ ਦੀਆਂ ਗੁੰਝਲਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਗੰਧਲੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਾਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਹੀਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕੁਕਰਮਾਂ ਦੀ ਗਾਥਾ ਵੀ ਉਹਦੇ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਪਾੜ ਪਾਉਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪਾਠਕਾਂ ਵਲੋਂ ਉਹਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਪੁਰਜ਼ੋਰ ਮੰਗ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ-ਕਈ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵੀ ਛਪਦੇ ਹਨ। ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਅਖਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਸਾਈਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ਛਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਲਿਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਵੀ ਹੈ। ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਦੇ ਅੰਦਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਾਲੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ - ਮਿਲਣਸਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਉਸਦੇ ਖਾਸ ਗੁਣ ਹਨ। ਸੱਜਣਤਾਈ ਨੂੰ ਪਾਲਣਾ ਬਹੁਤ ਖੂਬ ਜਾਣਦਾ ਹੈ - ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ!

- ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼ (ਵਿਟਨ)

27/03/17