ਸਾਹਿਤ -ਜਗਤ ਵਿਚ ਦਿਨ-ਪਰ-ਦਿਨ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਗੂੜ੍ਹੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹਸਤਾਖਰ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੁਰਿੰਡਾ ਇਕ ਐਸਾ ਸੁਭਾਗਾ ਮਾਣ-ਮੱਤਾ ਨਾਂਓਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਕਲਮੀ-ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਾਰੇ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦਾ ਕਹਿਣ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਇਲਮ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ਅਨੁਵੰਸ਼ਕਿਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਯਕੀਨਨ ਇਸ ਦਾ ਸਬੱਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਪਾ ਸ੍ਰੀ ਕਪੂਰ ਚੰਦ ਜੀ ਹੋਣਗੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਅਦਬੀ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਉਥੇ ਉਚ-ਕੋਟੀ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਵੀ ਸਨ, ਉਹ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਜੋਰਾਂ ਤੇ ਸੀ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਕਲਮਾਂ ਵੀ ਗਤੀ-ਸ਼ੀਲ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਵਰਗੀ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੋੜੀਦਾਰ ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਜੀ ਵੀ ਸਨ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਬਣੇ ਹਨ।

ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤਾਂ ਭਾਂਵੇਂ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰਹੀ, ਪਰ, ਵਿਭਾਗ ਵਲੋਂ ਛਪਦੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕੀ ਲਿਖਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਜਰਬੇ ਸਦਕਾ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦੀ ਕਲਮ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਜਬਰਦਸਤ ਪਕੜ ਵਾਰਤਕ ਉਤੇ ਹੈ ਉਤਨੀ ਹੀ ਕਾਵਿ ਉਤੇ ਵੀ ਹੈ। ਕਾਵਿ ਵਿਚ ਵਜਨ, ਬਹਿਰ, ਕਾਫੀਆ-ਰਦੀਫ, ਆਦਿ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਉਹ ਮੱਲੋ-ਮੱਲੀ ਵਾਹ-ਵਾਹ ਖੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਾਠਕਾਂ ਤੋਂ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ 'ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ', 'ਜਾਗਰਨ', 'ਸੱਚ ਕਹੂੰ', 'ਸਫਲ ਸੋਚ', 'ਧਰਤ ਸੁਹਾਵੀ', 'ਸ਼ਾਨੇ ਪੰਜਾਬ' (ਯੂ. ਐਸ. ਏ.) ਅਤੇ 'ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਦੇਸ਼' (ਜਰਮਨੀ) ਆਦਿ ਅਨੇਕਾਂ ਪੇਪਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਧੀਨ ਛਪਿਆ ਰਸਾਲਾ 'ਸਾਗਰ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ' ਦੀ ਸੰਪਾਦਕੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਵੀ ਹੈ।

ਜਿਕਰ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦੇ ਰੋਜਾਨਾ ਡਿਯੂਟੀ ਜਾਣ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ, ਇਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜਦੂਰ ਔਰਤ ਦਾ, ਇਕ ਦ੍ਰਖਤ ਨਾਲ ਮਾਂ ਦੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪੰਘੂੜੇ ਵਿਚ ਝੂਟੇ ਲੈਂਦਾ ਬੱਚਾ, ਬਾਲ-ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਬਾਲ-ਮਿੱਤਰ ਪ੍ਰਤੀ ਲੇਖਿਕਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ 'ਚ ਛਪੇ ਲੇਖ 'ਇਕ ਖਤ ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਨਾਂਓਂ' ਨੇ ਇਕ ਸੰਤਾਨ-ਹੀਣ ਇੰਜਨੀਅਰ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਘਰੇਲੂ ਨੌਕਰਾਣੀ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲੈ ਲਿਆ। ਝੌਂਪੜੀਆਂ 'ਚ ਰੁਲਦੇ ਬਚਪਨ ਦਾ ਮਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਣਾ ਇਹ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦੀ 'ਕਲਮ ਦੀ ਤਾਕਤ' ਅਤੇ ਇਕ ਵੱਡੀ 'ਪ੍ਰਾਪਤੀ' ਦਾ ਮੂੰਹ-ਬੋਲਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਇਸ਼ਾਰਾ-ਮਾਤਰ ਮਿਸਾਲ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਕਲਮ ਦੀ।

ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਸੀਨੀ. ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ ਲੈਕਚਰਾਰ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦਾ ਕਹਿਣ ਹੈ ਕਿ 'ਸਵੇਟ ਮਾਰਟਨ', 'ਚਾਰਲਸ ਡਾਰਵਿਨ', 'ਡਾ. ਨਰਿੰਦਰ ਕਪੂਰ' ਅਤੇ 'ਅਚਾਰੀਆ ਰਜਨੀਸ਼ ਜੀ' ਵਰਗੀਆਂ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਜੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚ ਸਿਮਟੀਆਂ ਉਸ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ, ਡਾ. ਕੇ. ਸੀ. ਸ਼ਰਮਾ (ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ), ਬੇਟਾ ਅਰਸ਼ਦੀਪ (ਨਾਮਵਰ ਬਹੁ-ਕੌਮੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਮੁਲਾਜਮ) ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਬੇਟਾ ਸ਼ਿਵਜੋਤ (ਐਮ. ਬੀ. ਬੀ.ਐਸ. ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ) ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਕਲਮ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸ੍ਰ. ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਉਸ ਦੀ ਖੂਬ ਹੌਸਲਾ ਅਫਜਾਈ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜੁਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਨਹੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਨਕਸ਼ਾਂ ਦੀ ਬਨਾਵਟ ਵਿਚ ਲੋੜੀਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਦਾ ਇਸ ਵਿਚ ਆ ਮਿਲਣਾ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਰੁਝਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਵਰਗ ਲਈ ਇਕ ਚੁਣੌਤੀ ਵੀ। ਅਜਿਹਾ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤਾਂ ਮੰਡੀਕਰਣ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸੇਲ ਤੇ ਪਈ ਇਕ ਵਿਕਾਊ ਚੀਜ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਖਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹ-ਚਿਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਦੀ ਵੀ ਸਦੀਵੀ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਮੇਰੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, ਓਹ ਸਾਰੇ ਪਾਤਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਨੇ, ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਥਿੱਤੀਆਂ ਨੇ ਲਤਾੜਿਆ ਹੋਵੇ, ਮੇਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਨਾਇਕ ਹੋਣਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੇ-ਜੁਬਾਨ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਜੁਬਾਨ ਬਣਨ ਲਈ ਬਚਨ-ਬੱਧ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਕਲਮ।'

ਸ਼ਾਲ੍ਹਾ ! ਅੰਬਰ ਦੇ ਹਾਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਉਲੀਕਣ ਵਾਲੀ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਦੀ ਕਲਮ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੱਲ੍ਹ ਤੱਕ, ਅੰਬਰ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਹੋ ਜਾਵੇ! ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਚੋਂ ਚਾਹਿਤ ਹੈ ਮੇਰੀ!

ਪ੍ਰੀਤਮ ਲੁਧਿਆਣਵੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (98764-28641)
ਸੰਪਰਕ : ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੁਰਿੰਡਾ, ਪ੍ਰੇਮ ਨਗਰ, ਮੋਰਿੰਡਾ (ਰੂਪ ਨਗਰ) (94170-51627)

06/06/16