ਸਮੇ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਇੰਨੀ ਜਿਆਦਾ ਤੇਜ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਜਿੰਨਾਂ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਸ ਤੇ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣਾ ਸਾਥੋ ਖੋ ਵੀ ਲਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਵਸਤਾਂ ਸਾਥੋ ਖੁਸ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਵਿਰਸੇ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਮੈ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਹਾਂ। ਉਹ ਹੈ ਜੀ ਗੱਡੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਖੁੱਲੀ ਜਗਾ ਤੇ ਆ ਕਿ ਆਪਣਾ ਡੇਰਾ ਲਗਾ ਲੈਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾਂ ਸੀ ਟੁੱਟੇ ਭੱਜੇ ਲੋਹੇ ਟੀਨ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦੇਣਾ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਿਉ ਵਾਲੇ ਪੀਪੇ ਆਉਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਢੱਕਣ ਵਗੈਰਾ ਲਗਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁੰਡਾ ਲੱਗਾ ਕੇ ਜਿੰਦਾਂ ਲਗਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੀਜਾ ਵਸਤਾਂ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਰਾਂ ਹੀ ਕਈ ਹੋਰ ਵਸਤਾ ਬਣਾ ਲੈਦੇ ਸਨ ਜਿਵੇ ਤੱਕਲੇ, ਖੁਰਚਨੇ, ਚਿਮਟੇ, ਦੁੱਧ ਕਾਹੜਣੀਆਂ ਤੇ ਲੱਸੀ ਵਾਲੇ ਰਿੜਕਣੇ ਨੂੰ ਸਾਫ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਖੁਚਨੀਆਂ, ਚੁੱਲਿਆਂ ਚੋ ਸਵਾਅ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ ਲੋਹੇ ਦੇ ਕੜਸ਼ੇ, ਚੁੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁਝੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਫੂਕਣੇ, ਲੋਹੇ ਦੇ ਝਾਰਨਿਆਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਬੱਠਲਾਂ ਬਾਲਟੀਆਂ ਦੇ ਥੱਲੇ ਲਗਾਉਣ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਬਣਾਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਮੁਹੱਲੇ ਤੇ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹੋਕਾ ਦਿੰਦੇ ਸਨ 'ਭੈਣਾਂ ਲੈਲੈ ਕੋਈ ਤੱਕਲੇ ਖੁਰਚਨੇ ਲਵਾ ਲੋ ਕੋਈ ਪੀਪਿਆਂ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ' ਸੋ ਇਹ ਅਵਾਜ਼ ਕਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਹ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਔਜਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਜਿਵੇ ਕਿ ਉਸ ਵੇਲੇ ਊੱਠਾ ਤੇ ਬਲਦਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਵੌਣ ਬੀਜਣ ਵਾਲੇ ਸੰਦ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਿਪੇਅਰ ਉਹ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਹਲਾਂ ਦੀਆਂ ਚੌਆਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖੇ ਕਰਨਾ, ਰੰਬੇ ਰੰਬੀਆਂ ਸੱਬਲਾਂ ਛੈਣੀਆਂ ਟਾਕੂਏ ਬਣਾਉਣਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿੱਤਾ ਸੀ।

ਪਰ ਹੁਣ ਯਾਨੀ ਅੱਜਕੱਲ ਦੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਜੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਅਵਾਜ਼ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀ ਗੂੰਜਦੀ ਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਤੇ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਉਦੇ ਵੀ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਨਹੀ ਮਿਲਦਾ ਤੇ ਜੇਕਰ ਮਿਲਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਨਾ ਮਾਤਰ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀ ਇੱਕ ਗੱਡੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਆਏ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਸਿਆਣੇ ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਰਾਜਪੂਤ ਹੁੰਨੇ ਆਂ ਜੋ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਹੁਣ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਕਮਾਈ ਨਹੀ ਰਹੀ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕੋਈ ਬਲਦ ਵਗੇਰਾਂ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਜੋ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸੀ ਹੁਣ ਤਾ ਉਹ ਵੀ ਬਿੱਲਕੁਲ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਾਡੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਸਤਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਡੇ ਕੁਝ ਕਬੀਲੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੰਮ ਛੱਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਦੇ ਜੁਗਾੜ ਲਈ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਗਏ ਹਨ। ਸੋ ਉਸ ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕਿ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸਾਰ ਲੈਦੇ ਹੋਏ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕੋਈ ਛੋਟੇ ਮੋਟੇ ਪੱਕੇ ਮਕਾਨ ਬਣਾਕੇ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਨੂੰ 'ਤੇ ਸਾਡੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਣ ਬਿਨਾ ਕਮਾਈ ਤੋ ਦਰ ਦਰ ਨਾ ਭਟਕਣਾ ਪਵੇ ਤੇ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਕੁਝ ਪੜ ਲਿਖ ਸਕਣ ਤੇ ਸਾਡੇ ਵਾਲੇ ਇਸ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕਿ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਦੇ ਸਿਰੇ ਹੋ ਸਕਣ।

ਜਸਵਿੰਦਰ ਪੂਹਲੀ
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ:ਪੂਹਲੀ ਬਠਿੰਡਾ
ਮੋਬਾਈਲ: 98883013
Email.jaswinderpoohli@gmail.com

28/10/2015