ਗਣਿਤ ਇਕ ਔਖਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੌਖਾ? ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਬੋਰਿੰਗ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਰੇਹੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ, ਅਨਪੜਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਵੇਚਦੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੇਚੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਕਿੱਦਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੈਲਕੁਲੇਟਰ  ਤੇ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਕਰਦੇ ਕਈ ਵਾਰ ਤੱਕਿਆ ਹੈ ਪਰ ਰੇਹੜੀ ਵਾਲਿਆਂ, ਫੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਕਾ ਦੇ ਕੇ ਗਲੀ ਗਲੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕੈਲਕੁਲੇਟਰ  ਤੇ ਗਿਣਤੀ ਮਿਨਤੀ ਕਰਦੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ। ਤੁਸੀਂ ਜਿੰਨੀ ਮਰਜੀ ਸਬਜ਼ੀ-ਫਲ਼ ਵਗੈਰਾ ਖਰੀਦ ਲਓ, ਹਿਸਾਬ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਖਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਣਿਤ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਕਿਹੜੀ ਨਬਜ਼ ਫੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਕਰਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਔਖਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ? ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਗਣਿਤ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਮੂੰਹ–ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜੋੜ ਜ਼ਰਬਾਂ ਤਕਸੀਮਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਦਰੁੱਸਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਕੰਪੀਟੀਸ਼ਨ  ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭੱਵਿਖ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਪੀਟੀਸ਼ਨ–ਟੈਸਟ  ਦੇਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੈਸਟਾਂ  'ਚ ਗਣਿਤ ਦਾ ਭਾਗ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹਲ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੇ ਹਲ ਕਰਕੇ ਵੇਖਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਚਾਰ–ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਜਿਹੜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੈਸਟਾਂ  ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਿੱਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹਲ ਕਰਦੇ ਹਨ?

ਇੰਟਰਨੈਟ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਆ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਹਲ ਤਾਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ/ਅਭਿਆਸ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹਲ ਕਰਨ ਲਈ ਟ੍ਰਿਕਸ  ਵੀ ਆਉਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਖੋਜਿਆਂ ਜਾਂ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਿਆਂ ਕਈ ਬਾਰ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੱਭ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇਟਸ  ਤੇ ਵਿਚਰਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਢੰਗ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭ ਗਿਆ, ਜੋ ਇੱਥੇ ਆਪਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੋ ਹਿੰਸਿਆਂ ਤੱਕ ਭਾਵ 99 ਤੱਕ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪਹਾੜਾ ਲੱਭਿਆ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਮੰਨ ਲਉ ਆਪਾਂ 95 ਦਾ ਪਹਾੜਾ ਲਿਖਣਾ/ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਹਿੰਸਿਆਂ ਭਾਵ 9 ਅਤੇ 5 ਦਾ ਪਹਾੜਾ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਸਮਾਂਤਰ ਲਿਖ ਲਓ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਉੱਤਰ ਇੱਕ ਹਿੰਦਸੇ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਅੱਗੇ ਜ਼ੀਰੋ ਲਿਖ ਲਵੋ। ਜਿੱਦਾ 9 ਨੂੰ 09 ਅਤੇ 5 ਨੂੰ 05 । ਹੁਣ ਪਹਿਲੇ ਪਹਾੜੇ ਦੇ ਉੱਤਰ 'ਚ ਦੂਜੇ ਪਹਾੜੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਿੰਦਸਾ ਜੋੜ ਦਵੋ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਬਚਿਆ ਹਿੰਦਸਾ ਆਏ ਉੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲਿਖ ਦਿਓ। ਲਓ ਜੀ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਪਹਾੜਾ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਕੋਈ ਔਖਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 9 ਤੱਕ ਪਹਾੜੇ ਸਭ ਨੂੰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟ੍ਰਿਕਸ  ਪੜ੍ਹਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਟ੍ਰਿਕਸ  ਹੀ ਸ਼ਾਇਦ ਘੱਟ ਪੜ੍ਹੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਵਰਤ ਕੇ ਸਫਲ ਬਿਜਨਸਮੈਨ  ਬਣਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਲਈ ਅਤੇ ਕੰਪੀਟੀਸ਼ਨ  ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਨੁਕਤਾ ਹੈ।

ਸੰਜੀਵ ਝਾਂਜੀ, ਜਗਰਾਉਂ।
SANJEEV JHANJI
M.Sc.B.Ed
Master of Mass Communication
Post grad.Dip. in Journalism & Mass Communication
PGDHRD
MOB: +91 80049 10000
sanjeevjhanji@journalist.com

26/09/2016